Whakaritenga pūtea

62.  Me noho ki te Karauna te haepapa tautoko ā-pūtea i te kaupapa puretumu torowhānui kia whai wawe ai ngā purapura ora i ā rātou putea.

63.  Me takoha pūtea hoki ngā wāhi whakapono me ngā kaiwhakarato taurimatanga motuhake a te Karauna ki te tahua o te kaupapa puretumu.

64.  Ko te hunga e waihanga ana i te kaupapa puretumu torowhānui me whakatau i te ara kohi utu a te Karauna, a te kaupapa rānei i utua mō ngā wāhi whakapono me ngā kaiwhakarato taurima motuhaketanga ā-Karauna, ā, me pēhea hoki te wāwāhi i ngā utu o te kaupapa tae ana ki te utu o ngā ratonga oranga.

Tukutanga ratonga urupare

65.  Me akiaki hoki te kaupapa puretumu torowhānui me ētahi atu kaitautoko i te whakatūnga o ngā ratonga tautoko i te kāinga tonu mā te whakamātāmua i ngā kohinga tāngata kei ngā hapori me te hanga me te tuku hoki i ngā ratonga tautoko, te aro hoki ki ngā takohanga motuhake i raro i te Tiriti o Waitangi mō te Māori, ā, ko te Karauna me āta tuku rauemi ki ngā ratonga o te kāinga, pēnei i:

• ētahi rauemi atu anō ki ngā kaituku ratonga, pēnei i ngā ratonga hauora Whānau Ora torowhānui, ā-iwi rānei, hei whakapiki i te āhei me te wātea
• te tono i ngā ratonga tautoko hou, otirā ngā wāhi e āputa ana.

66.  Me whakaū te Karauna me te kaupapa puretumu torowhānui hou i te wātea o ngā rōpū mahi pūkenga tika ki te rato atu i ngā ratonga oranga ki ngā purapura ora, ā, me whakaū hoki i te mōhio ā-pāmamae me te urupare ā-ahurea o te hunga kua whai wāhi atu ki ngā purapura ora, tae ana ki ngā kaimahi o te kaupapa, ngā kaiwawao, ngā kaiārahi me ngā rōia. E tutuki ai tēnei, me whai e te Karauna tētahi rautaki panoni rōpū mahi me ngā akoranga rauemi me ngā whakawhanaketanga pūkenga rōpū mahi, tae ana ki:

• te tuku i ngā whakapoapoa me ngā akoranga pūkenga atu anō ki ngā rōpū mahi
• te whakawhanake me te whakamatua i ngā akoranga mō te hunga e uru atu ana ki aua rōpū mahi
• te whakaū kia whai akoranga whakapiki mōhio ngā ohu mahi mō ngā tika o te hunga hauā, pēnei i:
  • te tika o te hunga hauā ki te matatika i raro i te atikara 13 o te United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities
  • te whakaurunga o te hunga hauā ki te whakahoahoatanga me te tukunga o tēnei akoranga
• tētahi rautaki hei whakawhanake i ngā pūkenga tika mā ngā purapura ora, ngā Māori, ngā uri o Te Moana-nui-a-Kiwa me te hunga hauā hei āwhina i aua rōpū mahi ki te whai hononga tika ki ngā purapura ora.

Arotake i ngā roopu whai oranga

67.  Me tono wawe atu te Karauna i te kautehia o ngā ratonga oranga wātea mā ngā purapura ora, tae ana ki ngā kōrero tohutohu me ētahi atu āwhina ā-hinengaro, ngā ratonga mātauranga me ngā ratonga akoako anō hoki.

68.  Me tono te Rōpū Māori me te Rōpū Purapura Ora i tētahi arotakenga mātanga hei tātari i ngā ratonga kua tuhia i roto i te kaute, ā, me tuku i ētahi tūtohitanga e pā ana ki ētahi panonitanga, ratonga atu anō rānei e hiahiatia ana. Me whakaoti tēnei i mua rā anō i ngā whakatau whakamutunga mō te kaupapa.

69.  Me whakaaro te Karauna ki te whakatū i tētahi tahua motuhake mō ētahi ratonga atu anō, mō ētahi whakapaitanga ake rānei ki ngā ratonga kua tūtohitia e te arotakenga mātanga, otirā ētahi whakaritenga aroturuki, arotake hoki.

Ara kōrero

70.  Me whakatū ia wāhi whakapono, me kōpou rānei i tētahi hinonga ara whakapā ki te kaupapa puretumu torowhānui, ā, ki ētahi atu wāhi kei roto i te kaupapa. Me whai whakaaro hoki te Karauna mēnā rānei me whakatū ngā umanga Karauna, me kōpou rānei i tētahi hinonga mō tēnei take, me āwhina taua hinonga i ngā umanga Karauna whānui katoa rānei.